Deborah Nas (TU Delft): Op tijd voorbereiden op Quantumtechnologie

Quantum Technologie. Voor veel mensen een vaag begrip. Je hoort het wel eens langskomen in een artikel, een gesprek of als je The Big Bang Theory binged. Maar wat het is en wat het betekent, blijft een vraagteken. Logisch want de meeste toepassingen van Quantumtechnologie zitten nog in de onderzoeksfase, al zijn er ook nu al veelbelovende resultaten op het gebied van bijvoorbeeld sensoren. In deze serie laten we de sprekers van Connect 2024 aan het woord over thema van Connect 2024: Quantum Technologie. Hoe kijken zij naar de impact van Quantumtechnologie?

Professor Deborah Nas

Deborah Nas is een vooraanstaand expert op het gebied van de maatschappelijke impact van Quantumtechnologie. Ze heeft voor QuantumDelta NL het Centre for Quantum & Society opgezet, een kennis- en expertisecentrum op het gebied van de ethische, juridische en maatschappelijk impact van Quantumtechnologieën. Daarnaast is Deborah deeltijdhoogleraar ‘Strategic Design for Technology-Based Innovation’ aan de Technische Universiteit Delft en vervult ze verschillende toezichthoudende rollen bij tech-startups. De juiste persoon om de hamvraag aan te stellen: wat is Quantumtechnologie?

Quantumtechnologie gaat de wereld veranderen

“Moeilijk om daar een kort antwoord op te geven. Het is in de eerste plaats een nieuwe systeemtechnologie. En net als bij eerdere nieuwe systeemtechnologieën – denk aan de verbrandingsmotor, elektriciteit en AI – verwachten we dat het de wereld zal veranderen. Maar we hebben op dit moment nog weinig concrete toepassingen.” Quantumtechnologie staat dus nog in de kinderschoenen. Er bestaan al wel Quantum computers. Die hebben nu nog zeer beperkte rekenkracht en zijn erg foutgevoelig, maar worden steeds beter. Dat betekent volgens Nas dat we ons snel moeten voorbereiden op de veranderingen die op ons afkomen. “Daarbij is het niet zo dat straks ieder huishouden of bedrijf over een Quantum computer beschikt. Het wordt geïntegreerd in bestaande Cloud Computing systemen om bepaalde processen te verbeteren, te versnellen en nauwkeuriger te maken.”

Toepassingen van Quantumtechnologie

Een voorbeeld waar we veel van Quantum computers verwachten is de chemische sector. Nas: “Omdat Quantumtechnologie, in tegenstelling tot Informatietechnologie, gebaseerd is op de wetten van de Quantum Mechanica, zullen Quantum computers beter zijn dan normale computers in het ontwikkelen van bijvoorbeeld nieuwe, duurzame materialen of medicijnen. De natuur werkt namelijk ook met de wetten van de Quantum Mechanica.” En dat is nog maar één toepassing. Nas ziet ook veel kansen voor databeveiliging. “Quantumtechnologie maakt gebruik van qubits die niet te kopiëren zijn. Elke poging om qubits te onderscheppen wordt gedetecteerd. Dat maakt quantumcommunicatie en quantumnetwerken in potentie extreem veilig. Daar merk je als consument of burger nu nog niet meteen iets van, maar het is een kwestie van tijd voordat we bijvoorbeeld veilig digitaal kunnen stemmen.” Naast Quantum Computing en Quantum Networking is Quantum Sensing een belangrijke toepassing van Quantumtechnologie. Quantum Sensing ligt iets minder ver in de toekomst. Quantum sensoren zijn veel gevoeliger dan klassieke sensoren en gaan zorgen voor betere navigatie, radarsystemen en medische detectietechnieken.

Op tijd beginnen met voorbereiden

Volgens Nas is het belangrijk dat de samenleving zich tijdig voorbereidt op de komst van Quantumtechnologie. “Dat geldt ook voor ons onderwijs. Quantumtechnologie biedt enorme kansen voor IT-studenten. Nederland loopt voorop als het gaat om onderzoek naar Quantumtechnologie, maar er is nog veel capaciteit en kennis nodig om het toe te kunnen passen. Nu wordt Quantum alleen onderwezen in natuurkundige studies. Binnenkort zullen we het ook in Computer Science en IT-opleidingen zien.” Ook bedrijven moeten aan de slag, volgens Nas. “Op elke ICT-afdeling zou je een paar Quantum Champions moeten aanstellen, die meedoen aan pilots en experimenten. In de haven van Rotterdam zijn ze bijvoorbeeld al bezig met het testen van Quantum Key Distribution. Extreem belangrijk als je op lange termijn de veiligheid van onze kritieke infrastructuur wilt borgen.”

Zelf is Nas initiatiefnemer van het Quantum & Society Center, een plek waar wordt nagedacht over de ethische, juridische en maatschappelijke aspecten van Quantumtechnologie. “Het staat voor de deur. En al weten we nog niet alles, het is belangrijk dat we ons voorbereiden op de veranderingen die het meebrengt. Daar moet je op tijd mee beginnen.”

Tijdens de 11^de editie van Connect, hoor je van Deborah Nas wat de impact is van Quantumtechnologie op de samenleving en hoe we ons daarop voorbereiden.