Martin Vos (Eurofiber): Glasvezel cruciaal in veilige quantumtechnologie

Quantumtechnologie. Voor veel mensen een vaag begrip. Je hoort het wel eens langskomen in een artikel, een gesprek of als je The Big Bang Theory binged. Maar wat het is en wat het betekent, blijft een vraagteken. Logisch want de meeste toepassingen van Quantumtechnologie zitten nog in de onderzoeksfase, al zijn er ook nu al veelbelovende resultaten op het gebied van bijvoorbeeld sensoren. In deze serie laten we de sprekers van Connect 2024 aan het woord over het thema van Connect 2024: Quantumtechnologie. Hoe kijken zij naar de impact van Quantumtechnologie?

Martin Vos heeft meer dan 25 jaar ervaring in de telecomsector. In verschillende rollen was hij betrokken bij het opzetten, onderhouden en innovatie van glasvezelnetwerken. Sinds 2005 past hij zijn kennis toe bij Eurofiber, een bedrijf dat glasvezelnetwerken verhuurt aan zakelijke klanten zoals mobiele operators, overheden, ziekenhuizen en universiteiten. Martin is als directeur Business Innovation verantwoordelijk voor de ontwikkeling en vernieuwing van de netwerkdiensten die aan klanten worden geleverd.

Quantum via glasvezel beschikbaar maken

“Onze samenleving wordt steeds meer afhankelijk van Informatietechnologie,” volgens Martin. “Netwerken zoals die van Eurofiber, zijn daarin een lifeline, een vitale infrastructuur die de systemen van ziekenhuizen, bedrijven, overheden, mobiele operators beschikbaar en veilig houden.” Eurofiber is een zogenaamde horizontale speler, met een open netwerk waar verschillende klanten, maar ook partners in de waardeketen gebruik van maken. “Dat vraagt om nog meer focus op de veiligheid en betrouwbaarheid van het netwerk.” Als hoofd van het innovatieteam is dat voor Martin een belangrijk aandachtspunt. Zeker in het licht van de nieuwe technologie die zich aandient: quantum. “We volgen nauwgezet hoe quantumtechnologie zich verhoudt tot het gebruik van glasvezelnetwerken. Als quantum computing op bruikbare schaal beschikbaar komt, zal dit op centrale speciaal toegeruste plekken gebeuren. De toegang tot deze plekken loopt via veilige netwerkverbindingen. De vraag is hoe kun je de qubits, de eenheden die de kern van quantumtechnologie vormen, kunt transporteren? Dat kan via fotonen en glasvezel is daarvoor de beste manier. Daar ligt dus een opdracht.”

Quantum proof worden

Om die reden is Eurofiber gestart met een proof of concept (POC) op het gebied van quantum networking en quantum security. Martin: “We pakken het aan vanuit onze praktijk en expertise, in samenwerking met experts op het gebied van quantumtechnologie. In onze Quantum Key Distribution POC testen we bijvoorbeeld hoever we een qubit kunnen transporteren over onze glasvezel. En hoe betrouwbaar is dat datatransport over verschillende afstanden?” Uit eindelijk gaat het erom dat we veilig kunnen blijven communiceren. Dat wordt een steeds grotere uitdaging. Omdat we steeds meer data opslaan en transporteren, wordt de beveiliging daarvan steeds complexer. Quantumtechnologie biedt daarbij, volgens Martin, zowel kansen als uitdagingen. “Quantumtechnologie kan helpen versleuteling op een veilige manier tot stand te brengen. Als qubits in superpositie blijven dan weet je dat de verbinding veilig is. En als ze geobserveerd worden vervalt de superpositie en weet je dat de sleutel niet veilig te gebruiken is. Onze uitdaging is om het netwerk zo in te richten dat de qubits in superpositie, dus veilig, over afstand getransporteerd kunnen worden op een zodanige wijze dat we door het hele netwerk heen Quantum Secure-verbindingen kunnen leveren. Dat zijn we aan het testen met verschillende grote opdrachtgevers in Nederland. Zo verbinden we universiteiten met elkaar via quantumtechnologie. Maar ook in Europees verband wordt aan veilige quantumnetwerken gewerkt om de lidstaten uiterlijk in 2027 quantum proof te maken.”

Bewust van informatieveiligheid

Het quantum proof maken van vitale data is belangrijk. Quantumtechnologie kan data veiliger maken. Maar dezelfde technologie kan alle sleutels en encrypties waar we nu data mee beveiligen op termijn kraken. Martin: “Dat is een enorm risico. Als je kwaad wilt, kun je nu data stelen en opslaan die je later, als quantumtechnologie beschikbaar is, kunt ontcijferen. Daarom is het belangrijk om nu al te kijken naar de veiligheid van data op lange termijn. Is het quantum proof? We moeten ons daarom bewust worden van het belang van informatieveiligheid.”

De digitale samenleving is afhankelijk van data en informatietechnologie. Grote delen van ons dagelijks leven, ons gedrag, onze interesses, worden allemaal vastgelegd. Deze data wordt vervolgens verwerkt, getransporteerd en opgeslagen. “Dat maakt het belang van dataveiligheid steeds groter,” aldus Martin. “Daarbij gaat het er niet alleen om dat de boodschap zelf, de data, beveiligd is, maar ook het netwerk waarmee het vervoerd wordt en de plek waar het wordt opgeslagen. Zo creëer je een situatie waarin we de betrouwbaarheid van informatie zo groot mogelijk maken. En de mogelijkheden voor hackers en cybercriminelen verkleinen. Een veilig en betrouwbaar netwerk is daarin cruciaal.”